Toelichting:
De hierna genoemde websites bevatten uitgebreide tot zeer uitgebreide chronologieën. Verschillende boeken bevatten minder vergaande overzichten die niettemin goed zijn. Met name in die zin dat de historische gebeurtenissen niet op basis van ideologische vooringenomenheden geselecteerd zijn. Bij het samenstellen van de onderstaande chronologie is onder meer gebruik gemaakt van de chronologieën die Charles D. Smith achter ieder hoofdstuk van zijn standaardwerk plaatst. Een deel van zijn “jaartallen” is overgenomen. De Nederlandse vertaling en in sommige gevallen ook de omschrijving van de betreffende gebeurtenis is voor onze rekening. Veel aanvullingen zijn door ons aangebracht door gebruik te maken van, met name:
- Palestine Peace not Apartheid, Jimmy Carter
- From Beirut to Jerusalem, Thomas Friedman
- De etnische zuivering van Palestina, Ilan Pappe
- Incidenteel andere bronnen.
In de chronologie van Jaffadok is getracht grote gedetailleerdheid te vermijden. Personengerelateerde jaartallen zijn in principe niet opgenomen (in het algemeen wel: belangrijke politieke benoemingen). Er is een afzonderlijke chronologie opgenomen van (al dan niet historische) gebeurtenissen die van belang zijn voor de drie godsdiensten die op de achtergrond van dit thema een rol spelen: islam, judaïsme en christendom.
NB: Zie voor chronologie van de joodse geschiedenis, joden algemeen (inhoud wordt spoedig toegevoegd).
Enkele boeken met een goede chronologie:
- Smith, Charles D. Palestine and the Arab-Israeli Conflict. A History with Documents. Boston/NY, Bedford/St. Martin’s, 7e druk, 2010.
- Carter, Jimmy. Palestine Peace not Apartheid. Simon & Schuster, NY, Londen, Toronto, Sydney, 2006.
- Friedman, Thomas. From Beirut to Jerusalem. Fontana/Collins, herziene Britse editie, 1990
- Pappe, Ilan. De etnische zuivering van Palestina. Omniboek/Davidsfonds Leuven, kampen, Leuven, 2e druk, 2009.
Sites en zoektermen:
- passia palestine chronology (Palestinian Academic Society for the Study of International Affairs)
- passia jerusalem chronology
- cosmos ucc jabowen timeline
- jewishagency.org/JewishAgency/English/Home, history
- Palestinian American Research Center
CITAAT:
“In Israel, even more than any other society, the past, present and future are intermingled; collective memory is considered objective history, and history is a powerful weapon, used both in domestic struggles and external conflict.” Baruch Kimmerling, The Invention and Decline of Israeliness, Univ. of California Press, 2005
Chronologie
| ca. 3000- 900 vC | Kanaanieten bewonen Palestina ten westen van de Jordaan, de Libanese kuststreek en het zuiden van (Syrië?). |
| ca. 1200- 1100 vC | Filistijnen en joden vestigen zich in Palestina, regio Kanaan. |
| ca. 10e, 9e eeuw vC | (sommige historici:) Koninkrijk Israel gevestigd in het noorden van Palestina. 1. Saul 2. David 3. Salomo. |
| 8e of 7e eeuw vC | (sommige historici:) Koningkrijk Juda (“bijbels koningkrijk is latere projectie vanuit periode koning Manasse, 2e helft 7e eeuw.”). |
| 722 vC | Assyrië verovert het noordelijke koninkrijk Israël. |
| ca. 7e century vC | Koninkrijk Judea gevestigd in zuidelijk Palestina; Jeruzalem wordt politiek en religieus centrum. |
| 586 vC | De Babyloniërs veroveren Judah. De tempel wordt verwoest en een groot aantal joden verbannen naar Babylon. |
| 539-140 vC | De Perzen veroveren Babylon. Joden krijgen toestemming terug te keren naar Zuid-Palestina. De temple wordt herbouwd. Palestina wordt geregeerd door Perzen en Grieken (vanaf 332) tot de opstand van de Maccabeërs in 140 vC. |
| 140-63 vC | De opstand van 140 vC leidt tot de dynastie van de Hasmoneeën en joodse onafhankelijkheid. Na de Romeinse verovering in 63 vC wordt Palestina opgenomen in de provincie Judea. |
| 63 vC tot 638 (nC) | Palestina onder Romeins respectievelijk Byzantijns gezag. |
| 66-73 (nC) | Joodse religieuze ijveraars rebelleren en houden stand tot het jaar 73 (Masada). De Romeinen verwoesten Jeruzalem en de temple. |
| 132-135 | De Bar Kokhba revolte tegen de Romeinen. Repressailles: verspreiding van veel joden over delen van het Rijk; het einde van de onafhankelijkheid van Palestina. De Romeinen noemen de provincie “Syriae Palestinae”. |
| vanaf ca. 325 | De christelijke Romeinse Keizer Constantijn bevordert het Christendom in de regio. |
| 622-632 CE | Tocht van Mohammed naar Medina en het beging van de islamitische jaartelling (622). |
| c. 630- 730 CE | Islamitische expansie tot in Spanje in het westen en tot aan India in het oosten. |
| 638 CE | Jeruzalem en Palestina komen onder islamitische heerschappij. |
| 661-750 CE | Het kalifaat van de Umayyaden regeert vanuit Damascus. |
| 750-1258 CE | Het kalifaat van de Abbassiden regeert vanuit Bagdad. |
| 1097 – 1291 CE | Kruisvaarders in het Midden-Oosten. |
| 1099-1187, 1229-1244 CE | Kruisvaarders heersen over Jeruzalem. |
| 1250-1516/17 CE | Regering van de Mamelukkendynastie vanuit Damascus en Caïro, over Syrië/Palestina en Egypte. |
| 1453 CE | Ottomaanse Turken veroveren Constantinopel; ondergang van het Byzantijnse Rijk. |
| 1516-1918 | Palestina onder Ottomaanse overheersing. |
| 1740 | Ottomaans-frans verdrag dat Frankrijk het recht geeft om rooms-katholieken in het Ottomaanse Rijk geeft te beschermen. |
| 1774 | Ottomaans-Russisch verdrag dat Rusland recht geeft Oosters Orthodoxen in het Rijk te beschermen. |
| 1789 | Begin Franse revolutie. |
| 1790-1791 | Russische wetten die vestiging van joden beperken tot aan de “Pale of Settlement”. |
| 1798 | Napoleon trekt Egypte binnen. |
| 1831-1840 | Egyptenaar Mohammed Ali heerst over Syrië en Palestina. |
| 1839 | Hervormingen van het Ottomaans rechtsstelsel. |
| 1854-1856 | Krimoorlog. |
| 1856 | Officiële gelijkheid van dhimmi’s en moslims in het Ottomaanse Rijk. |
| 1858, 1867 | Ottomaanse landhervormingswetten. |
| 1861 | Frankrijk vestigt een autonoom district Libanon, binnen Syrië, onder christelijk leiderschap. |
| 1869 | Suezkanaal geopend. |
| 1875 | Engeland koopt Egyptisch aandeel in de exploitant van het Suezkanaal. |
| 1878 | Eerste zionistische landbouwkolonie in Palestina: Petah Tikva. |
| 1881 | Anti-joodse pogroms in West-Rusland en Roemenië. |
| 1882 | Eerste grote joodse immigrantenstroom (25.000) naar Palestina, als gevolg van de pogroms in Oost-Europa.Engeland bezet Egypte (en blijft tot medio 20e eeuw). |
| 1891 | Baron Maurice de Hirsch sticht in Londen de Joodse Kolonisatie Associatie (JCA). Arabische notabelen in Jeruzalem zenden een petitie naar Constantinopel met verzoek joodse immigratie en landaankopen te verbieden. |
| 1896 | Theodor Herzl’s Der Judenstaat gepubliceerd.De JCA wordt actief in Palestina. |
| 1897 | Eerste zionistisch congres in Basel.Oprichting van de World Zionist Organization (WZO). |
| 1900 | Jewish Colonization Association opent bureau in Beirut. |
| 1901 | Jewish National Fund opgericht met doel land te kopen voor het WZO, uitsluitend bewerkt/gebruikt door joden. |
| 1904 – 1914 | 40.000 zionistische emigranten arriveren in Palestina; joden maken nu 6 % van de bevolking uit. |
| 1905 | Naguib Azoury’s Le Reveil de la Nation Arabe gepubliceerd. Israel Zangwill stelt dat joden de Arabieren moeten verdrijven. |
| 1907 | Eerste kibboets gesticht. |
| 1908 | Revolutie van de “Jonge Turken”. |
| 1908-1911 | Palestijns-Arabische kranten opgericht: Al-Karmil en Filastin. |
| 1909 | Tel Aviv gesticht, ten noorden van Jaffa. |
| 1 aug. 1914 – 11 nov. 1918 | Eerste Wereldoorlog. |
| 1914 | November: Ottomanen sluiten zich bij Duitsland aan. December: Britten maken Egypte tot protectoraat. |
| July 1915 – January 1916 | Correspondentie tussen Hoessein en McMahon. |
| 1916 | Engeland en frankrijk tekenen Sykes-Picot Overeenkomst. Engeland verkrijgt controle over Palestina, Frankrijk over Libanon en Syrië. Juni: Sharif Hoessein begint Arabische revolte tegen het Ottomaanse bestuur. |
| 1917 | Maart: Eerste Russische revolutie.Engelsen nemen Bagdad in. November: Balfour verklaring door Engeland. November: Russische revolutie (Bolshewieken). December: Engelsen veroveren Jeruzalem. |
| 1918 | Juni: Engelsen doen beloten aan de Arabieren in “Declaration to the Seven”. Oktober: Ottomaanse capitulatie. November 11: Einde oorlog in Europa. |
| 1919 | Januari: Start Parijse Vredes Conferentie. Weizmann-Faysal overeenkomst. Eerste Palestijnse Nationale Congres eist onafhankelijkheid en wijst Balfour Verklaring van de hand. |
| 1919 – 1933 | 35.000 zionistische emigranten arriveren; joden vormen nu 12 % van de bevolking en bezitten 3 % van het land. |
| 1920 | Maart: Koninkrijk Syrië uitgeroepen. April: San Remo Conferentie; mandaten worden goedgekeurd. April: anti-zionistische rellen. Juli: Fransen bezetten Damascus. Engelsen vervangen militair bestuur over Palestina door burgelijk bestuur. December: Histadroet en Hagana opgericht. |
| 1921 | Maart: Conferentie van Caïro: Engelsen installeren Faisal als koning van Irak en Abdoellah als koning van Transjordanië. April: Hadj Amin al-Hoessayni benoemd tot mufti van Jeruzalem. |
| 1922 | Januari: Hoge Moslim Raad ingesteld. Juni: Het Engelse White Paper (“Churchill Memorandum”) verschijnt. Juli: Volkenbond ratificeert het Britse Mandaat. Transjordanië wordt als autonoom koninkrijk door de Engelsen gescheiden van het Palestinamandaat. Britse volkstelling: 78 % moslim, 11 % joods, 9.6 % christen; totaal: 757.000 inwoners. |
| 1924 – 1928 | 67.000 zionisten emigreren naar Palestina; joden vormen nu 16 % van de bevolking en bezitten 6 % van het land. |
| 1925 | Vladimir Jabotinsky richt de Revisionistische Partij op. De partij dringt op een joodse staat in Palestina en Transjordanië. |
| 1929 | Augustus: rellen bij de Klaagmuur. Volkenbond roept naar aanleiding daarvan Internationale Commissie in het leven. |
| 1930 | Oktober: Passfield White Paper. December: Mapai Partij opgericht. |
| 1931-1933 | Britten publiceren Landless Arab Inquiry: over landloze Arabieren als gevolg van zionistische kolonisatie. Joodse strijdgroep Irgun (IZL, Irgun Zvai Leumi of: Haganah Bet, Etzel) opgericht: meer militante actie. |
| 1932 | Augustus: Istiqlal (Onafhankelijkheids) Partij opgericht. |
| 1933 | Januari: Adolf Hitler wordt Duits kanselier. |
| 1935 | Juli: Hitler vaardigt Neuremberg Wetten uit. |
| 1936 | Palestijnse Nationale Comités eisen “geen belasting zonder representatie”. April-November: Arabische Revolte, eerste fase. |
| 1937 | Juni: Onderzoek Peel Commision en rapport mbt landverdeling September: tweede fase Arabische revolte, tot 1939. September-Oktober: Irgun Zvai Leumi opgericht. |
| 1939 | Engelsen leggen strenge beperkingen op mbt joodse immigratie en landaankopen; geweld van joodse militanten. Februari-Maart: St. James Conferentie. Mei: het Engelse White Paper. Augustus/september: Duitsland-Sovjet Pact; Duitse invasie van Polen. September: Engeland en Frankrijk verklaren Duitsland de oorlog. |
| 1940 | Stern Gang (later: LEHI) opgericht. November: Hagana blaast SS Patria in Haifa op. |
| 1941 | Juni: Duitse invasie in Rusland. December: Japanse aanval op Pearl Harbor. |
| 1942 | Mei: Biltmore Conferentie in New York. November: British overwinning bij El-Alamein. |
| 1943 | Christelijke – en moslimleiders komen machtsdeling overeen in Nationaal Pact in Libanon. |
| 1944 | November: LEHI vermoord Lord Moyne in Cairo. |
| 1945 | Maart: Arabische Liga opgericht. April: President Franklin D. Roosevelt opgevolgd door Harry S. Truman. Mei: Einde van de oorlog in Europa. 14 Augustus: Japanse capitulatie; einde van de Tweede Wereldoorlog. |
| 1946 | April: Rapport van het Engels-Amerikaanse Committee of Inquiry. Juni: Engelse aanval op het Joods Agentschap in Palestina. Juli: Rapport van het Morrisio-Grady Committee. Irgun blaast King David Hotel op. |
| 1947 | Februari: Engeland draagt Palestijnse kwestie over aan de VN. Maart: Truman Doctrine afgekondigd. Juni-Juli: UNSCOP bezoekt Palestina; beveelt deling aan. 29 November: Algemene Vergadering van de VN gaat accoord met deling van Palestina. Aparte status voor Jeruzalem. |
| dec. 1947- mei 1948 | Arabisch-Israëlische burgeroorlog in Palestina. |
| 1948 | Engelsen trekken zich terug uit Palestina. April: Moorden in Deir Yasin. 14 mei: Israëlische onafhankelijkheid uitgeroepen; Ben Goerion eerste regeringsleider. 15 mei – 11 juni en 6 tot 19 juli: oorlog tussen Israël en Arabische landen. December: Koninkrijk Jordaniëontstaat; Egypte bezet de Gazastrook, Jordanië de Westelijke Jordaanoever; VN neemt resolutie 194 aan. |
| 1949 | Januari – Juli: Wapenstilstandsonderhandelingen tussen de oorlogvoerende partijen; wapenstilstandsovereenkomsten tussen Israël en Egypte, Libanon, Jordanië en Syrië. Tussen eind 1947 en februari 1949 meer dan 700.000 Palestijnen uit hun woonplaatsen verdreven. |
| 1949 | Januari: Eerste verkiezing voor de Knesseth. Chaim Weizmann presidenmt; David Ben-Goerion eerste minister. |
| 1951 | 20 juli: Koning Abdullah in Oost-Jeruzalem vermoord door een Palestijn. |
| 1952 | 23 juli: Een coupe onder leiding van Gamal Abd al-Nasser verdrijft Koning Faroek. |
| 1953 | Oktober: Israël voert aanval uit op Qibya, Jordanië. |
| 1954 | Januari: Moshe Sharett wordt eerste minister; Lavon minister van defensie. Juli-Oktober: Engelsen accord met terugtrekking van Suez Kanaal zone. |
| 1955 | Februari/maart: Irak, Turkije en Engeland tekenen Bagdad-pact. Februari: Israëlische aanval op Gaza. September: Tsjechisch-Egyptische wapenovereenkomst. November: Ben-Goerion wordt eerste minister. December: VS, Engeland en de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling sluiten overeenkomst voor financiering van het Assoean Dam project. |
| 1956 | Mei: Egypte erkent communistisch China. Juli: VS trekken toezegging financiering Assoean Dam in. Juli: Nasser nationaliseert Suez Kanaal maatschappij. Oktober: Israël valt Sinaï schiereiland binnen. November: Britse en Franse troepen vallen Egypte binnen. December: Britten en Fransen trekken zich terug uit Egypte onder druk van de VS en de Sowjet-Unie. |
| 1957 | Maart: Israël trekt zich terug uit de Sinaï; Eisenhower doctrine wordt vastgesteld. |
| 1958 | Fatah wordt opgericht. Februari: Egypte en Syrië vormen Verenigde Arabische Republiek (VAR). Juli: Revolutie in Irak; Hashemitische dynastie verjaagd.Eerste Libanese burgeroorlog breekt uit. Juli: Troepen VS landen in Libanon. |
| 1961 | September: Syrië scheidt zich af van de VAR. |
| 1963 | Levi Eshkol volgt Ben Goerion op als eerste minister. November: President John F. Kennedy vermoord; Lyndon B. Johnson volgt hem op. |
| 1964 | Januari: Palestine Liberation Organization (PLO) opgericht in Caïro. Israël stelt nationaal water transport systeem vast. November: Israel valt Syrisch wateromleidingsproject aan. |
| 1966 | Juli: Israël bombardeert Syrisch wateromleidingsproject. November: Egyptisch-Syrisch verdrag tot wederzijdse militaire bijstand getekend. November: Israëlische aanval op Samu in de Westelijke Jordaanoever. |
| 1967 | Januari-mei: Syrië en Israël vechten langs de bestandslijn van de Golan. Mei: Israël waarschuwt voor militaire actie tegen Syrië. 14 mei: Nasser geeft troepen opdracht de Sinaï binnen te vallen. 21 mei: Egyptische troepen bezetten Sharm el-Sheikh. 23 mei: Nasser sluit de Straat van Tiran af voor Israëlische schepen. 30 mei: Jordaniësluit verdedigingspact met Egypte. 1 juni: Moshe Dayan en Menachem Begin treden toe tot Israëlisch kabinet. 2 juni: De VS informeren Israël dat de Egyptische vice president Zakanya Mohieddine op 7 juni in Washington zal arriveren. 5 juni: Israël valt Egypte aan: de zesdaagse oorlog, die eindigt op 10 juni. Israël bezet de Sinaïwoestijn, de Golan Hoogvlakte, de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever inclusief Oost-Jeruzalem. |
| 1967 | Augustus: Khartoem conferentie. November: VN Veiligheidsraad keurt resolutie 242 goed. |
| 1968 | Januari: Israëlische Arbeids Partij opgericht. Maart: Israëlisch-Palestijnse slag bij Karameh, Jordanië. Juli: Palestijns Nationaal Handvest herzien. |
| 1969 | Januari: Golda Meir eerste minister; Richard M. Nixon president van de VS. Februari: Yasser Arafat, leider van al-Fatah en hoofd van (het uitvoerend comité van) de PLO. Maart 1969-Augustus 1970: Egyptisch-Israëlische grensincidenten (“war of attrition”). |
| 1970 | Augustus: Egyptisch-Israëlische wapenstilstandlangs het Suez Kanaal. 16-25 september: Jordaanse burgeroorlog; gericht tegen de PLO (“Zwarte September”). 28 september 28: Egyptische president Gamal Abd al-Nasser overlijdt. Opgevolgd door Anwar al-Sadat. November: Hafez al-Assad neemt de macht over in Syrië. |
| 1972 | Juli: Sadat wijst Sowjet troepen en adviseurs het land uit. September: Zwarte Septembergroep voert aanval uit op Olympisch dorp in München. November: Nixon herkozen. |
| 1973 | September: Likoed Partij opgericht. 6 tot 22 oktober: “Oktoberoorlog”; “Yom Kippoer” oorlog. Egypte en Syrië vallen Israël aan. 22 oktober: staakt-het-vuren. Veiligheidsraad resolutie 338 aangenomen. |
| 1974 | January: eerste Egyptisch-Israëlische troepenscheidingsovereenkomst. Februari: Gush Emunim (Blok der Getrouwen) gevormd. April: Yitzhak Rabin volgt Golda Meir op als premier. Mei: Syrisch-Israëlische troepenscheidingsovereenkomst. 28 oktober: Top van Rabat: PLO is de enige wettige vertegenwoordiger van het Palestijnse volk. November: Arafat spreekt de Algemene Vergadering van de VN toe. |
| 1975 | September: tweede Egyptisch-Israëlische troepenscheidingsovereenkomst. |
| April 1975- oktober 1976 | Libanese burgeroorlog. |
| 1977 | Januari: Jimmy Carter president van de VS. Juni: Menachem Begin premier van Israël. November: Sadat spreekt de Knesset toe: vrede in ruil voor terugtrekking uit de Sinaï. |
| 1978 | Januari: Egyptisch-Israëlische gesprekken opgeschort (tot augustus). 11 maart: Fatah voert gewapende aanval uit in Israël. 15 maart: Israëlis vallen Zuid-Libanon binnen; terugtrekking in juni. 5 – 17 september: Camp David overleg mondt uit in vredesaccoord. |
| 1979 | Januari – februari: Iraanse revolutie. 26 maart: Egyptisch-Israëlische vredesovereenkomst getekend. November: Iraniaanse studenten gijzelen personeel ambassade VS. December: Sovjet invasie in Afghanistan. |
| 1980 | September: Irak valt Iran binnen, begin van de achtjarige oorlog tussen beide landen. |
| 1981 | Januari: Ronald Reagan president van de VS. Juni: Israëlisch bombardement op Iraakse nucleaire installatie. Begin herkozen als premier; intensivering joodse kolonisatie op Palestijns gebied. 6 oktober: Sadat vermoord; Hosni Moebarak wordt premier van Egypte. December: Israël annexeert de Golan Hoogvlakte. |
| 1982 | 6 juni: Israëlische invasie in Libanon; staakt-het-vuren op 12 augustus. Amerikaanse troepen arriveren in het kader van een vredesmissie. 16 – 19 september: Bloedbad door Maronieten in de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Shatila. Oprichting van Hezbollah. |
| 1983 | Augustus: Begin als premier opgevolgd door Yitzhak Shamir van Likoed. 23 oktober: 241 Amerikaanse mariniers vinden de dood bij een zelfmoordaanslag in Libanon. |
| 1984 | Februari: Amerikaanse troepen trekken zich terug uit Libanon. |
| 1985 | Israël trekt zijn troepen terug uit vrijwel geheel Libanon. 15 september: PLO-eenheid vermoordt Israelis in Cyprus. 1 oktober: Israël bombardeert PLO hoofdkwartier. |
| 1986 | Oktober: Shamir volgt Peres op als premier. |
| 1987 | December: eerste intifada begint. |
| 1988 | Februari: Hamas opgericht. Juni: PLO stelt wederzijdse Israëlisch-Palestijnse erkenning voor. Juli: Koning van Jordanië ziet af van claim op de Westelijke Jordaanoever. November: Palestine National Council (Parlement) roept Palestijnse staat uit met Jeruzalem als hoofdstad en bevestigt bereidheid tot onderhandelen met Israël op basis van VN resoluties 242 en 338. PLO-leider Arafat erkent Israël’s recht van bestaan. December: VS bevestigt contacten met de PLO in Tunis. |
| 1989 | Mei: Shamir kondigt nieuwe verkiezingen aan. Arabische Liga laat Egypte (weer) toe als lid. Oktober: Libanees parlement ratificeert Taif Accoord, wijziging politiek systeem van het land; Maronieten (generaal Aoun) verzetten zich. |
| 1990 | 28-30 mei: Arabische top valt VS-politiek ten opzichte van Israël en de bezette gebieden aan. 30 mei: gewapende Palestijnse actie vanuit Bagdad onderschept door Israël. 20 juni: regering Bush schort gesprekken met de PLO op. 2 augustus: Irak valt Koeweit binnen. Oktober: Syrië zet Aoun opzij en neemt controle over Libanon over. |
| 1991 | Januari-Febuari: inval in Koeweit en Irak door coalitie onder leiding van VS. Veel Palestijnen verlaten Koeweit; meesten naar Jordanië. 28 februari: staakt-het-vuren in Irak. Oktober: Arabisch-Israëlische gesprekken in Madrid beginnen. December: uiteenvallen van de Sowjet-Unie. |
| 1992 | Juli: Labour Partij wint Israëlische verkiezingen, Yitzhak Rabin gekozen als premier. December: Knesset keurt officiële contacten met de PLO goed. |
| 1993 | 20 augustus: Israëlisch-Palestijnse Declaration of Principles in Oslo. 5-jaars periode voor oplossing alle resterende problemen. 13 september: Oslo I Accoord getekend in Washington. |
| 1994 | 24 february: Baruch Goldstein doodt 29 Palestijnen in de moskee van Abraham in Hebron. Mei: Palestijns zelfbestuur begint in de Gazastrook en in Jericho. Oprichting Palestijnse Nationale Autoriteit. Oktober: Jordaans-Israëlisch Vredesverdrag getekend. |
| 1995 | Augustus: twee zelfmoordaanslagen uit Hamas omgeving, doden 10 Israelis; ruim 100 gewonden. 28 september: Oslo 2 Accoorden ondertekend in Washington. Oktober: Islamic Jihadleider, Fathi Shiqaqi, vermoord door Israël in Malta. 4 november: Rabin vermoord door Yigal Amir; Shimon Peres premier. December: Israëlisch leger trekt zich terug uit “Area A” en “Area B”, zoals vastgelegd in Olso 2. |
| 1996 | January 5: Hamas-”bommenmaker” Yahya Ayyash vermoordt door Israëlische Shin Bet. 20 januari: Palestijns Interim Zelfbestuur (wetgevende vergadering; legislative council) gekozen. Tussen 25 februari en maart: vier zelfmoordaanslagen als vergelding voor de moord op Yahya Ayyash; 59 Israëlis gedood 200 gewond. Maart tot april: Operatie “Grapes of Wrath” (Druiven der Gramschap); Israël voert acties uit in Libanon naar aanleiding van confrontaties met Hezbollah in Zuid-Libanon. Mei: Netanyahu gekozen als premier. |
| 1997 | Januari: “Hebron Redeployment Agreement” (herplaatsing van troepen) getekend. |
| 1998 | 23 oktober: Wye Memorandum tussen Israël en de Palestijnen getekend. December: Palestijnse Nationale Raad schrapt officieel de formuleringen uit het Palestijns Nationaal Handvest van 1968, waarin de vernietiging van Israël als doel wordt genoemd. Luchthaven in Gaza geopend. |
| 1999 | Februari: Jordaanse koning overlijdt; opgevolgd door zijn zoon Abdullah II. 18 mei: Ehud Barak gekozen als premier. |
| 2000 | 10 juni: Hafez al-Assad overlijdt; opgevolgd door zijn zoon Bashar. 11 juli – 25 juli: Camp David top. 28 september: Ariel Sharon bezoekt de Templeberg/Haram al-Sharif. Begin van de tweede intifada. Israël trekt troepen terug uit Libanon, behalve uit gebied van de Shebaa Farms. |
| 2001 | 6 februari: Sharon gekozen als premier; coalitie met Labour Partij. 30 april: Sharm el-Sheikh Fact-Finding Committee biedt “Mitchel-rapport” aan, aan president George Bush. Israël verwoest luchthaven Gaza. 11 september: Al-Qaida pleegt aanslag op het World Trade Centre in New York en op het Pentagon; ruim 3000 doden. Oktober: VS valt Afghanistan aan in reactie op “11 september”. |
| 2002 | 18 januari: Israël isoleert Arafat in zijn hoofdkwartier in Ramallah. Palestijnse zelfmoordaanslagen. Begin van de bouw van “de Muur” op de Westelijke Jordaanoever. 18 februari: Saoedi-Arabië presenteert “Arabisch Vredesinitiatief” gebaseerd op VN-resoluties 242 en 338; Sharon verwerpt dit. |
| 2003 | 28 januari: Sharon herkozen en vormt coalitie met partijen die verbonden zijn met de kolonistenbeweging. Maart: VS begint aanval op Iraq. 19 maart: Arafat benoemt Mahmud Abbas (Abu Mazen) als eerste minister van de Palestijnse Autoriteit. 30 april: “Road Map” officieel bekendgemaakt in vervolg op de installatie van Abbas. 4 juni: Top van Aqaba. September: Abbas treedt af als eerste minister van de PA. |
| 2004 | Maart: Israel vermoordt Hamas leiders Abd al-Aziz Rantisi en Sheich Ahmed Yasin. 14 april: VS accepteren Sharon’s Gaza terugtrekking (“Disengagement Plan”). November: Arafat overlijdt in ziekenhuis in Parijs. |
| 2005 | Januari: Mahmud Abbas gekozen als president van de PA. Augustus: Israel verwijdert vier nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en trekt zich terug uit Gaza. November: Sharon stapt uit de Likoed Partij en richt Kadima op. |
| 2006 | Januari: Sharon krijgt herseninfarct; Ehud Olmert treedt op als eerste minister. Hamas wint Palestijnse parlementsverkiezingen in Gaza en Westelijke Jordaanoever. Maart: Kadima wint Israëlische verkiezingen. Mei: Olmert eerste minister. 24 juni: Israëlische troepen ontvoeren twee Palestijnen uit Gaza. 25 juni: Hamas eenheid doodt twee Israëlische soldaten, neemt er een in gijzeling om uit te wisselen tegen Palestijnse gevangenen. Israëlische invasie in Gaza. 12 juli tot 14 augustus: oorlog tussen Hezbollah en Israël. |
| 2007 | 28 januari: wapenstilstand tussen Fatah en Hamas onder bemiddeling Saoudie-Arabië. 1 maart: operatie “Hot Winter” (28/02) respectievelijk grondoffensief (eerste sinds “disengagement”) door Israël in Gaza; 20 respectievelijk ruim 60 Palestijnen gedood. 27 november: Annapolis Conferentie onder leiding van President Bush. |
| 2008 | 10 januari: President Bush presenteert vredesplan. Januari-Maart: Israël voert druk op Gaza op; o.a. Operatie “Hot Winter”. Juni tot November: wapenstilstand tussen Hamas en Israël; gebroken door Israël op 4 november. 27 december (tot januari 2009): Israëlische aanval (“Cast Lead”: Gegoten Lood) op Gaza. |
| 2009 | 17 Januari: Premier Olmert kondigt eenzijdig staakt-het-vuren in Gaza aan (operatie “Gegoten Lood”). 1400 Palestijnen gedood, circa 5000 gewond. 20 januari: inauguratie Barack Obama als president van de VS. Februari tot maart: Israëlische verkiezingscampagne. Kleine overwinning voor Kadima; Likoed vormt coalitie; Netanyahu 31 maart eerste minister. 21 april: Regering Obama kondigt plan herleving vredesproces aan. 7 mei: Arabische Liga verwerpt VS-verzoek terugkeerrecht Palestijnen te schrappen uit “Arabisch vredesinitiatief”. 4 juni: Cairo-speech Obama; “onverbreekbare band met Israël”, maar “bezetting ontoelaatbaar” en “Palestijnse staat”. 14 juni, Netanyahu’s reactie: erkenning Israël als joodse staat, Palestijnse staat onder voorwaarden, geen bouwstop. 22 juni, Fayyad’s reactie: Palestijnse staat binnen twee jaar. 25 november: Netanyahu kondigt bouwstop van tien maanden af, uitgezonderd Oost-Jeruzalem. |
| 2010 | 9 maart: Israël kondigt bouw 1600 woningen in Oost-Jeruzalem aan, tijdens bezoek vice-president VS. Scherpe veroordeling EU en Kwartet (19 maart). 31 mei: Israëlische militairen vallen Mavi Marmara aan. Premier Erdogan van Turkije annuleert militaire oefeningen met Israël. 26 september: bouwstop van tien maanden loopt af. 26 september: (o.a.) Argentinië en Brazilië erkennen Palestijnse staat. December: revolutie in Tunesië. Begin “Arabische lente”. |
| 2011 | 23 januari: publicatie door Al Jazeera van de “Palestine Papers”.februari: val Mubarak in Egypte. 18 februari: VS vetoën in Veiligheidsraad ontwerp resolutie stop bouw nederzettingen. 4 mei: Fatah en Hamas tekenen in Cairo verzoeningsakkoord. 23 september: Palestijnse Autoriteit doet verzoek aan de VN tot toelating Palestijnse staat. 31 oktober: UNESCO besluit tot volledig lidmaatschap voor Palestina. |
| 2012 | 29 november: Algemene Vergadering van de VN besluit tot opwaardering van de Palestijnse staat-in-wording tot “non-member state”. Beschouwd als impliciete erkenning. |
| 2013 | Januari: Barack Obama begint aan tweede termijn. |
Chronologie volgens (of: afgeleid uit) de bijbel/de torah:
| Ca. 1900 v. C. | Abraham trekt van Ur naar Canaan. |
| Ca. 1200 – 1250 v. C | Mozes leidt de exodus van de Israëlieten/joden uit Egypte. |
| Ca. 1200 v. C. | Joshua, opvolger van Mozes verovert de eerste stad in het Beloofde Land: Jericho. |
| Ca. 1200 – 1000 | De Israëlieten bewonen Judea en Samaria: het koninkrijk van de twaalf stammen ontstaat. |
| Ca. 1100 – 900 | De koningen Saul, David en Salomo. Dreiging vanuit de kuststrook: Filistijnen. |
| Ca. 1000 v. C. | Koning David verenigd de twaalf stammen van Israël, waarna zijn zoon Salomon in Jeruzalem de tempel bouwt. |
| Vanaf 1000 v. C. | Eeuwenlang proces van aaneensluiting en scheiding van Juda (zuiden) en Israël (noorden). |
| 722 v. C. | Assyriërs maken einde aan het noordelijke rijk Israël. |
| 587 v. C. | Babyloniërs verwoesten Juda. Wegvoeren joodse elite. |
| 587 – 538 v. C. | Babylonische verbanning. |
| V.a. 538 | Deel van de joden keert terug vanuit Babylon. |
| Begin 6e eeuw – ca. 400 | Ontstaan geschreven vorm van de Torah. Rond 100 n. C krijgen de boeken hun definitieve vorm: de Tanach. |
| Ca. 500 – begin jaartelling | Ontstaan van de Talmoed in Babylon (definitieve vorm: ca. 600 n. C.). |
| 516 v. C. | Tempel in Jeruzalem herbouwd. |
| 2e – 1e eeuw v. C. | Strijd tussen Sadduceërs en Farizeërs. Overwinning van de Farizeeërs en centrale plaats van identiteitsbepalende rituelen. |
| 63 v. C. | Palestina (Judea) en Jeruzalem ingelijfd bij het Romeinse rijk. |
| 40 – 4 v. C | Joodse vazal koning van Judea. |
| 4 (of: 6) v. C. – 29 | Geboorte van Jezus. In 29 na Christus wordt hij gekruisigd. |
| 5 – 64 | Paulus. |
| 70 | Joodse opstand. Tempel in Jeruzalem door Romeinen verwoest. Definitieve einde Sadduceërs; “overwinning” rabbijnse jodendom. |
| 63 – 70 | Joodse opstand. Verwoesting van Jeruzalem. |
| 70 – 180 | Tijdperk van de (christelijke) evangelisten. |
| ca. 100 | Ontstaan van de bijbel. Oude Testament krijgt definitieve vorm. |
| Vanaf ca. 100 | Nieuwe Testament begint zijn definitieve vorm te krijgen. |
| Ca. 130 – 135 | Joodse opstand olv Bar Kochba. Joden verdreven: diaspora. |
Wat een degelijk historisch overzicht.
Goed werk!